Merhabalar,
Bugün Üstat Yatırımcılardan Dersler köşemde sizlere ünlü bir değer yatırımcısı olan Vitaliy Katsenelson'un bir müşterisinin attığı mail ve ona cevabının tercümesi ile sizlerle beraberim.
Vitaliy Katsenelson, IMA – Individual Portfolio Management yatırım şirketinin CFA'sı. 20 yıllık yatırım tecrübesi olan, Active Value Investing ve The Little Book of Sideways Markets adlı 2 kitabı da olan (8 dile tercüme edilmiş), makaleleri Barron's, Financial Times, Forbes, Business Insider, CNBC, The Globe & Mail vb birçok yerde yayımlanan, aynı zamanda CBNC, Fox Business, BNN ve Yahoo Finance'e çıkan bir yatırımcı.
Forbes tarafından kendisine “Yeni Benjamin Graham” lakabının takıldığını da hatırlatayım.
Aşağıdaki metin, üstat bir yatırımcı tarafından yazılmış, biz basit yatırımcıların piyasaya ve yatırımlarına Uzun Vadeli Bakışının ne derece önemli olduğu ve Uzun Vadeli Yatırımcı Disiplini edinimi açısından faydalı olacaktır.
Evet önce metnin özgün halinin linkini bırakayım ve sonra da tercümesini. Tercümeyi birebir yapmadım çünkü uzmanlığım tercüme değil ama anladığım gibi yazmaya gayret ettim. Umarım faydalı olur.
***************************
Bugün normalde çok nadir
yaptığım bir şeyi yapacak ve bir IMA müşterisinden gelen maili ve görece uzun
kendi cevabımı sizlerle paylaşacağım. Bariz nedenlerden dolayı müşterimin
bilgilerini kaldırdım ve ismini “John” olarak değiştirdim.
Bu cevabi mailimde birçok yatırım dersi ve daha önemlisi nasıl yatırım yöneticisi seçmelisiniz üzerine bilgiler var. Konuyla ilgili ilave düşüncelerimi malimin sonunda sizlerle paylaşacağım.
IMA herkes için uygun değil. Bunda bir sorun görmüyorum!
Yeni IMA müşterimiz “John”un göndermiş olduğu mail;
Bizim adımıza yatırımlarda değerlendirmeniz üzere 3 ay önce 3 Milyon USD göndermiştik.
Dün itibariyle göndermiş olduğumuz 3 Milyon USD, %3.3 yükselerek 3.105.000 USD olmuş.
Aynı 3 ay içerisinde, S&P Index'i ki Vanguard aracılığıyla yatırım yapabilirdik (hesabımız var) %8 artmış. Eğer 3 Milyon USD'imizi oraya yatırsaydık şu anda 3.240.000 USD olacaktı.
Bütün bu değerlendirmeler ışığında ne düşünüyorsunuz? VK (Vkontakte)'da gördüğüm üzere ekibiniz böyle bir soruya muhtemelen sizin yatırım politikanızın ileride oluşabilecek tüm olası senaryolara göre kurgulandığını söyleyecektir.
3 aylık yatırım sonucu, bizi elimizdeki parayı sizden başka her yere yatırmamızı teşvik ederken aynı zamanda da IMA – size yatırdığımız tutarı da azaltmayı düşünüyoruz.
EL CEVAP
Sevgili John,
Mailin için çok teşekkür ederim. Bize şimdi / yatırımın ilk zamanlarında mail ile ulaştığın için çok memnun oldum. Çünkü mailin sonunda da belirteceğim üzere bize düzeltici aksiyon alma noktasında fırsat vermiş oldun.
Evet haklısın, biz ekonominin / piyasanın üzerimize salacağı tüm olası senaryoları karşılayacak bir portföy kurguluyoruz. Arzumuz / isteğimiz başarırız ya da başaramayız Allah bilir, piyasa genelinden daha iyi sonuç çıkarmaktır.
Fakat bizim odaklandığımız yer orası değil. Bizim temel hedefimiz Uzun Vadede servetinizi KORUMAK ve BÜYÜTMEKTİR. Bu hedef belki piyasayı yenmek arzumuzla uyuşmuyor olarak gözükebilir ama inanın öyle değil.
Uzun yıllar boyu, yatırımcılar basitçe borsa yatırım fonları alarak güzel sonuçlar aldı. Fakat gelecek 10 – 20 yıl için bu başarılı sonuçlar alınamayacak. Artık, hisseler pahalı, global borçluluk seviyesi yüksek ve gelecekteki ekonomik büyümeler daha zor olacak.
Mailinde de belirttiğin üzere bizim portföyümüz tüm olası senaryolara karşı kurgulandı. (Off Road Araç gibi düşünebiliriz) Biz şu anda dikenli / taşlı yoldaymışçasına yatırım yapıyoruz. Eğer önümüzdeki yol, 10 yıl boyunca böyle dikenli / taşlı olacaksa da muhtemelen piyasanın gerisinde kalacağız. Ancak geçmiş aşırılıklar piyasa ve ekonomiye yetişirse spor arabalar yolda kalırken bizim SUV / Off Road aracımız zorlu araziyi kolaylıkla geçecektir.
Birinci olmak için önce yarışı bitirmelisin. Biz bitirme kısmına odaklanıyoruz, birinci olmak (piyasayı yenmek / geçmek) bizim için sadece güzel bir bonus olur.
Fakat geçtiğimiz 3 ayda piyasanın %8, bizim ise %3 yapmamızın nedeni yukarıda yazılanlar değil.
Açıkçası dürüst olmam gerekirse bizimle beraber olduğun zaman dilimi boyunca (3 ay) neden bizim hisselerimiz yüksek – düşük, neden piyasa %8 yukarıda –veya %15 aşağıda HİÇ BİR FİKRİM YOK!
CNBC için çalışan uzman ordusu piyasanın gelecek 3 ayda ve yılda nasıl olacağı hakkında yorum yapabilir ama gerçekte kimse ne olacağını bilmiyor. Kimse!
Ben biraz daha farklı ve yalın anlatacağım sana bu durumu. Açıkçası bizim geleceği tahmin edecek veya hisselerimizin gelecek aylarda / yıllarda yukarıda mı aşağıda mı olacağını tahmin edecek ekipmanlarımız yok.
20 yıldan fazla yatırım yapıyorum ve şimdiye kadar kimsenin de Uzun Vadede piyasa zamanlamasını başarıyla yaptığına şahit olmadım. (Burada kısa bir açıklama yapayım – yani üstat diyor ki hissem yükseldi satayım düşünce tekrar düşükten alırım vs gibi piyasayı zamanlamayı başarabileni görmedim diyor) Ve hisselerin kısa vadedeki hareketleri tamamen rastgele / keyfe kederdir.
Biz Uzun Vadeli Yatırımcıyız. Piyasada hem kısa vadeli bakıp hem de YATIRIMCI olamazsın. Biz yatırımcıyız. Tüm analizlerimizde biz hisselere işletme / şirket olarak bakıyoruz. Hisse alırken sadece ekranda gördüğün dijital verileri değil fakat arkasındaki gerçek işletmeyi alıyoruz biz.
Her işletmeyi analiz ederken / çalışırken, yönetimini inceliyor, finansal modelleme kuruyor, işletme faaliyetlerini “öldürmeye” çalışıyor, şirketin değerini tahminlemeye çalışıyor ve sabırla bizim için indirimli olduğunu düşündüğümüz fiyattan da almaya çalışıyoruz. Bütün bu çalışmaları 10 yıl sonrasını düşünerek / bakarak yapıyoruz.
Ve sonrasında da;
Her gün ofise geliyoruz ve Bay Piyasa (okuyucuya kısa bir mümin latifesi Mr. Market ve Benjamin Graham'a selam olsun =) ve milyonlarca yatırımcı hisse alıp satarak bizim şirketlerimize kendilerince değer biçiyorlar. Hisse fiyatlarındaki değişimler üzerine çok az enerji / zaman harcıyoruz, çünkü fiyat değişimleri tamamen rastgeledir.
Bugün ekranında gördüğün bir hissenin fiyatı sadece yatırımcıların bugün biçtiği bir değer, fikir olup Nihai / Kesin değildir. Aslında hisselerini alarak ortak olduğumuz şirketlerin gerçek değerleri günlük değişimlerle çok az oynar. Ama uzun vadede (anahtar kelime uzun vade) firmalarımız karlarını ve nakitlerini arttırdıkça değeri her gün azar azar da olsa yukarı çıkacaktır. Uzun vadede firmalar ederini / değerini bulacaktır. Tarihsel olarak bu her zaman olmuştur. (piyasa düzgün şirketi uzun vadede bir yerde gerçek değeriyle fiyatlandıracaktır diyor üstat)
Mailinde yatırım hesabını “sıklıkla” kontrol ettiğini söylemiştin. Hatta bunu sanki ev ödevini yapar gibi gururla ifade etmiştin.
Amacını anlıyorum ama fakat portföyünü günlük kontrol etmenin sana faydadan çok zarar vereceği kanaatindeyim.
Öncelikle günlük olarak hisse fiyatları tamamen kuru gürültüdür.
Fakat bu kuru gürültü zararsız da değildir!
Bu kuru gürültü senin akıl sağlığın için (her yatırımcının) olumsuz etki yapar. Biz, insanlar için %10'luk kayıp bize %10'luk kazançta yaşadığımız zevkten daha fazla acı verir.
Başka bir deyişle, portföyüne her gün baktığını farz ettiğimizde portföyünün 3 aylık bir zaman diliminde önce 3 Milyon USD'den 2.7 Milyon USD'ye düştüğünü, sonra 3.3 Milyon USD'ye yükseldiğini sonra tekrar 3 Milyon USD'ye düştüğünü gözlemlediğinde portföyün net değeri değişmezken duygusal olarak biraz acı çekmiş olurdun.
Her gün bakmak yerine 3 ay sonra hesabına baksaydın ve portföyünün net değerinin değişmediğini görseydin daha iyi bir durumda olacaktın.
Kariyerimin ilk yıllarında tüm gün yatırım ekranına yapışmıştım ve bunun da yapılması gereken bir davranış olduğunu düşünüyordum. Fakat bu yöntemin ufkumu daraltan, zamanımı sömüren ve beni mutsuz eden, toksik bir davranış şekli olduğunu anlamam biraz zamanımı aldı.
Artık müşterilerimizin portföylerine ve hisse izleme / takip listelerine günde sadece 1 kez bakıyorum. Bunu da tamamen alım fırsatı için yapıyorum. İzleme / takip listesindeki hisse senetlerini almak, düşen hisse senetlerine ekleme yapmak, hisse satmak veya yükselen pozisyonlarda azaltma yapmak gibi işlemler yapıyorum sadece. Ayrıca günde 1 defa kontrol ile önemli haberleri de kaçırmamış oluyorum.
Size ve tüm müşterilerime tavsiye; Portföyünüze / Yatırım Ekranınıza 3 ayda bir defadan (her çeyrek) fazla bakmayın! Uzun vadeli yatırımcıysanız sürekli ekrana bakmaktan kazanacağınız çok az şey var. Borsanın / Piyasanın toksinlerine / negatifliğine sizin adınıza biz katlanacağız e zaten bizi bunun için işe almadınız mı?
IMA'yla çalışmaya başladığınız da aynı zamanda bize inandınız! Bu sorumluluğu asla hafife almıyorum. Madden ve manen bu oyunda varım! Kendi ailemin tüm net varlığı sizin de yatırımınızın olduğu aynı hisse senetlerinde! Başka bir sermaye yatırımım yok! Yaptığım işe ruhumun her zerresini koyuyorum! Bu işi çok seviyorum! Ben ve ekibim IMA'yı oluşturuyoruz! Başka bir iş yapmayı da asla düşünmedim!
IMA'yı işe alarak (IMA'ya paranızı değerlendirmek üzere yatırarak) sermayeniz için endişe duymanızı giderdi. Endişe bizim problemimiz olmalı sizin değil!
Şimdi, IMA'yı işe almakla (bize yatırım yapmakla) doğru kararı verip vermediğinizi ele alacağım. Müşterilerimizi ne yaptığımız ve ne yapmadığımız konularında eğitmek adına çok enerji harcıyoruz. Diğer yatırım firmalarından farklı olarak, biz seçiciyiz ve müşterilerimizden 3 şey istiyoruz:
1- Bizim yatırım felsefemizi satın alın
2- Vadeniz uzun olsun.
3- Ödevlerinizi yapın: Yılda 3 -4 defa yazdığım detaylı mektupları okuyun.
IMA web sitesinin ilk sayfasında şöyle yazar: “Servetinizi büyütüyoruz. Piyasa için üzülmeyin, endişe etmeyin.” Bunlar bizim için içi boş cümleler değil. Ancak yukarıdaki 3 şeyden biri eksikse ne servetin büyümesi ne de piyasa için üzülme konularında size yardımcı olamayız. (Mealen bu şekilde son cümle)
Bana attığınız e-mailiniz, yatırımlarınızı bize emanet etmenize rağmen, yatırım felsefemizi satın almadığınızı ve vadenizin de uzun olmadığını gösteriyor.
Servet büyütme kısmı bu iki şey olmadan gerçekleşemez.
Günün sonunda çoğu yatırımcının yaptığı şeyi “yüksekten alıp düşükten satmak” yapacaksınız. Bu nedenle IMA ile uyum içinde olmak çok önemli.
Piyasalardaki volatilite / dalgalanmalar nedeniyle portföyümüz düştüğünde bizi kovmanızı istemiyorum. Yaptığımız işin size zarar vermesini istemiyorum.
Son mektubumu ve portföyünüze dahil ettiğimiz şirketlerle ilgili yazıları okunuz mu bilmiyorum. Eğer bunları yapmadıysanız, IMA portföy ekranına baktığınızda göreceğiniz özenle seçilmiş bir portföy / şirketler, işletmeler değil de rastgele seçilen hisseler olacaktır.
Sizlere yazdığım her mektup için en az 30 saat harcıyorum. Bunun tek nedeni ise; Portföyünüz Vitaliy'nin portföyü olmasın sizin – John'un portföyü olması içindir! Bu nedenle, piyasa %30'luk bir darbe aldığında ki bir noktada elbette olacaktır- tansiyonuz düşmeyecek. Hisse fiyatlarının düşebileceğini fakat portföyünüzü oluşturan özenle seçilen şirketlerin / işletmelerin değerlerinin düşmediğini anlayacaksınız.
Son 3 aydır yumuşak / iyi huylu bir piyasadayız, aslında önemli bir düşüş periyodu sonrası yükseldi ve bu her zaman böyle olmayacak.
Bana attığınız maile baktığımda, sizin için uygun bir yatırım firması olmak adına gerekli olan yukarıda bahsedilen 3 özellikten en az ikisini veya belki de tamamını kaçırdığımız hissine kapılıyorum.
Size tavsiyem yatırımcı – yatırım firması ilişkimizi ciddi olarak yeniden düşünmenizdir. Broşürümüzü hem pdf hem de audio olarak ekliyorum. Lütfen tekrar dikkatlice okuyun ve IMA'nın ne yaptığını ve müşterilerinden ne istediğini anlayın ki IMA'nın sizin için uygun bir yatırım firması olup olmadığını değerlendirin. Eğer cevabınız evet (uygun) ise uzun ve kazançlı bir ilişkiye hoş geldiniz.
Eğer hizmetimizi sonlandırma kararı alırsanız da size karşı herhangi bir dargınlığımız olmayacak. Kişisel almayacağım. Yatırımlarınızı Vanguard veya başka bir yere taşımak için yardımcı olacağız.
Hayattan zevk ve refah almanız dileğiyle,
Vitaliy