“Şu ana kadar Benjamin Graham'ı okuyup da fakir kalanı görmedim..” Warren Buffet
The Intelligent Investor / Akıllı Yatırımcı kitabında Üstat (Çakma twitter üstatlarının alayına gelsin) Benjamin Graham; sağlam bir yatırımın özünde ne yattığını tek bir cümle ile açıklamam gerekirse 3 kelime ile cevaplandırabilirim demiş; MARGIN OF SAFETY. İngilizce 3 kelime ama Türkçe 'ye “Güvenlik Marjı” olarak çevrildiği için 2 kelime ile açıklamış oluyor =)
Benjamin Graham'ın yatırım mentalitesinin temelinde 1) Mr. Market / Bay Piyasa 2) Margin of Safety / Güvenlik Marjı yatar.
Benjamin Graham'ın herkes tarafından da bilinen öğrencisi olan diğer üstat yatırımcı Warren Buffet; Margin of Safety / Güvenlik Marjının bunca yıl okuduktan sonra güvenlik marjının hala en doğru cevap olduğunu söyler.
Hatta, eğer güvenlik marjı sizin yatırım DNA'nızın bir parçası olursa, yatırımlarınızda hiç bir terso ile karşılamazsınız der.
Benjamin Graham, para ve yatırıma karşı riskten mümkün olduğunca kaçış / risk averse mentalitesi ile yaklaşmıştır. Bunda ailesinin yaşadığı finansal zorluklar ve kayıpların etkisi büyüktür. Graham için öncelikli olan yatırılan ana paranın korunmasıdır, sonra ilave kar / gelir elde edilmesi gelir.
Benjamin Graham, spekülasyon üzerinden yatırımcıları takip edersek uzun vadede para kaybetmemiz kaçınılmaz olur der.
Peki, Graham spekülasyonu nasıl tanımlar?
Benjamin Graham, kendi kriterlerini karşılamayan her yatırım işlemini spekülasyon olarak tanımlar.
Gerçek yatırım, yapılan analizler sonrası anaparanın garantisini / güvenliğini ve ilave olarak tatmin edici bir getiriyi hedefler. Bunu sağlamayacak her türlü yatırım işlemi Graham'a göre spekülasyondur, spekülatif işlemdir. Bu kadar da keskin bir bakış açısı vardır Graham'ın.
Warren Buffet, Benjamin Graham'ın hangi özelliğinin kendisinin de yatırımların da başarılı olmasını etkilemiştir sorusuna; “Diğer insanların / yatırımcıların ne düşündüğünü umursamazdı” diye cevap vermiştir. Kendi yatırım kriterine göre işlem yapardı diyor üstat yani..
Benjamin Graham, yatırımcıların büyük çoğunluğunun aynı şeyi düşünmesini daha az spekülatif olarak değerlendirmez, aksine yatırımcı çoğunluğunun aynı hareketleri sergilemesinin gelecekteki bir piyasa çılgınlığı ve dolaylı olarak da piyasanın kötüye gideceğinin sinyalini verdiğini düşünür.
Bu yüzden de aslında, kimileri tarafından Benjamin Graham karşıt yatırımcı olarak da lanse edilir.
Graham, kendi yatırım fikirlerini, kriterlerini kalabalıklara bağlı kalmadan, etkilenmeden uygulamış, bunu becerebilmiş ve “kalabalıklar sizle aynı kanıda değil diye yanlış bir yatırım yapmış olmazsınız, siz eğer doğru verilerle analizlerinizi sağlam yapmışsanız kalabalıkların aksine doğru yoldasınızdır.” demiştir.
Güvenli ve mantıklı yatırımın piyasayı sürekli zamanlamakla olmayacağını söyler. Graham, tüm yatırımlarında güvenlik marjı arar, mantıklı işler yapan güçlü şirketleri arar, sağlam bilançolara sahip olmalarını ister, karlılık ve düşük borçluluk kovalar.
Fakat her türlü analiz ve temkine rağmen bazen piyasa bu tür şirketleri de fiyatlamayabilir. İşte bu yüzden güvenlik marjı vardır..
Güvenlik marjının en basit tanımı; bir şirket için piyasanın anlık olarak verdiği fiyat ile sizin yaptığınız değerlendirmeye göre bulduğunuz değer arasındaki farktır. Örneğin, bir şirket, diyelim ki X Şirketi olsun, 50 TL hisse fiyatı ile işlem görmekteyse sizin yaptığınız değerlemeye göre aslında 75 TL hisse fiyatında olması gerekiyorsa, aradaki fark %50 güvenlik marjınızdır.
Aslında X Şirketi %50 oranında iskontoludur. Piyasa er ya da geç şirketin bilançosu, hikayesi, satışları, karlılığını fiyatlayacaktır.
Eğer yatırımcı bu güvenlik marjını fark eder, hesaplar ve o fiyattan alım yaparsa piyasanın dalgalı olduğu gerçeğini de denkleme kattığınızda kendisine bir güvenlik alanı yaratmış olur.
Tofaş'ı / Toaso'yu pandemide 27 TL den alan bir yatırımcının yarattığı güvenlik marjını düşünün! 23 Eylül 2022 Cuma kapanış fiyatı 92,50 TL.
Çok da geriye gitmeyelim, Doblo artık Tofaş tesislerinde üretilmeyecek haberleri çıktığında başlayan satış baskısı ile Haziran 2022 başında Tofaş / Toaso 60 TL'ye kadar düşmüştü.
Fakat, şirketi inceleyen, gelecek değerlendirmesini yapabilen yatırımcılar yine de bu fiyattan alarak kendileri için uzun vadede bir güvenlik alanı / marjı yaratabildiler. 23 Eylül 2022 Cuma kapanış fiyatı 92,50 TL.
Şimdi bu güvenlik marjı ile Tofaş / Toaso son kapanış fiyatından yüzde 30 düşse dahi yatırımcının umrunda olmaz. Çünkü ancak o zaman nerdeyse maliyetine gelecektir.
Güvenlik marjı; Bir şirketin değerini hesaplamak ve o şirketi satın alırken gerçek değerinin daha azından satın almaktır kısacası!
Aslında yukarıdaki Tofaş örneği tam olarak da bir karşıt yatırım işlemidir! İyi bir şirket neredeyse 52 haftalık en yüksek fiyatının yarısına düşmüş ve akıllı yatırımcı bu fırsatı kaçırmamış!
Warren Buffet'ın en başarılı yatırım işlemlerinden birisi de Washington Post alımıdır. Buffet'ın hesaplamasına göre şirket 400 – 500 milyon dolar arasında değerindeyken, piyasa onu 100 milyon dolar üzerinden değerlendiriyor ve bu da hisse fiyatına yansıyordu doğal olarak. Buffet bu güvenlik marjını gördü ve değerlendirdi. 1973'de toplamda 10,6 Milyon USD 'lik alım 1989 yılına gelindiğinde 486 Milyon USD olmuştu.
Güvenlik Marjı Formulü;
Güvenlik Marjı = 1-(Güncel Hisse Fiyatı /İçsel değeri)*100
Graham yatırımın iki kuralı olduğunu söyler; İlk kural asla para kaybetme. İkinci kural da ilk kuralı sakın unutma!
Ben içsel değer vs anlamam kardeşim ben basit yatırımcıyım bu tür karmaşık hesaplamalar yapamam zaten zamanım da yok diyoruz. O zaman diyelim ki yatırım kriterlerimizi karşılayan bir şirket tespit ettik ve portföyümüze ekleyeceğiz. Hisse fiyatının 200 günlük ortalamasının altına düşmesi, 52 haftalık en yüksek fiyatının yüzde 30 – 50 altına düşmesi bizim için alım yapıldığında güvenlik marjı verebilecek bir seviyedir.
Akıllı olalım, yatırımcıların çoğunun yukarı gidiyor diye almaya başladığı zaman değil de iyi şirketleri kötü zamanlarında / piyasanın kötü zamanında / depresif zamanında alalım!
Güvenlik Marjı ile aslında yapılan 100 TL kağıt parayı 50 TL 'ye almaya çalışmaktır. Bu kadar basit ve yalın...
Güvenlik marjı.. Önemli.
Önemli bir hatırlatma; “Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.”